Udaberriko Bertso Saioak, organizado por la Bertso Eskola de Santutxu y el Área de Cultura y Euskera del Ayuntamiento de Bilbao, se celebrará todos los sábados de mayo –del 7 al 28- en la Plaza del Karmelo, a partir de la una de la tarde. El Festival contará con un cartel de primeras figuras, encabezadas por Andoni Egaña, ganador de los tres últimos campeonatos nacionales. El espectáculo que combina danza y bertso, “Iturrian zer dago?”, de la mano del grupo Xukan, clausurará este programa el último sábado de mayo Udaberriko Bertso Saioak, el Festival de bertsolaris de primavera que promueve la Bertso Eskola de Santutxu y el Área de Cultura y Euskera del Ayuntamiento de Bilbao, celebra su XXI Edición con un cartel de primeras figuras. Debido al considerable aumento de público que registró la pasada edición, el Festival se mantiene en el barrio de Santutxu, concretamente en la Plaza del Karmelo, y las actuaciones tendrán lugar todos los sábados de mayo, a partir de las 13:00 horas. Como novedad respecto a la edición anterior, en la última jornada del festival (28 de mayo) los componentes del grupo Xukan escenificarán “Iturrian zer dago?”, un espectáculo que combina danzas y versos, y en el que participan dos bertsolaris, acompañados de varios dantzaris y trikitilaris. El Festival ha sido presentado esta mañana en Bilbao por Gonzalo Olabarria, director del Área de Cultura y Euskera del Ayuntamiento de Bilbao, y por Urtzi Urrutikoetxea, bertsolari y miembro de la Bertso Eskola de Santutxu.
En ediciones anteriores, el Festival se desarrolló en diferentes recintos como el kiosko del Arenal, la Biblioteca de Bidebarrieta o el Kafe Antzokia. Los últimos años, sin embargo, se ha considerado que este tipo de actuaciones sólo tiene sentido en la calle, su ambiente natural. Así, Santutxu, uno de los barrios más euskaldunes de Bilbao y que acoge así mismo una veterana Escuela de Bertsolaris, ha sido de nuevo el escenario elegido para la celebración del Festival este año. Además de fomentar la cultura y la lengua vasca entre los bilbaínos, Udaberriko Bertso Saioak pretende convertirse en un lugar de encuentro entre los euskaltzales, y apoyar al mismo tiempo la labor que desarrollan las escuelas de bertsolaris de la Villa.
Un cartel de lujo
En cuanto a los participantes, esta edición va a contar con los bertsolaris más destacados, encabezados por Andoni Egaña, vigente campeón, ganador del campeonato nacional de Euskal Herria en las ediciones de 1993, 1997 y 2001, y Sebastián Lizaso, ganador en 1986. Destaca así mismo la presencia de varios de los finalistas en el último Campeonato nacional, como Sustrai Colina, Unai Iturriaga, Igor Elortza –ganador en tres ocasiones del Campeonato de Bizkaia- o Maialen Lujanbio –segunda en el último Campeonato nacional y ganadora del último Campeonato de Gipuzkoa – que no será la única mujer participante en el festival. A ésta hay que añadir la presencia de Iratxe Ibarra y Oihana Bartra, en representación del creciente número de mujeres que se ha introducido con fuerza en un mundo reservado tradicionalmente a los hombres. Completan la nómina de participantes el campeón navarro Amets Arzallus, los vizcaínos Fredi Paia y Arkaitz Estiballes, y el andoaindarra Aitor Mendiluze, ganador del campeonato de Gipuzkoa del año 1995.
Un gran espectáculo de clausura
Para clausurar esta XXI Edición y como broche de oro, los componentes del grupo Xukan representarán “Iturrian zer dago?”. Este espectáculo, que aúna danzas y versos, transcurre en un lavadero, donde tiene lugar un juego de seducción artística. Allí coincidirán las madres e hijas que acuden a lavar la ropa y los padres e hijos que van a refrescarse. A partir de ese momento, de la mano de la improvisación de los bertsolaris, la historia se dirigirá a los juegos amorosos y a la seducción mutua entre los dos grupos.
Los papeles de aita y ama serán representados por los bertsolaris Anjel M. Peñagarikano, ganador del campeonato de Gipuzkoa en 1991, e Iñaki Murua, Presidente de la Asociación de Bertsozales. Por su parte, un grupo de dantzaris, acompañados de dos trikitilaris, aportarán nuevas coreografías y otros ritmos conocidos (Tango, vals…) a los fandangos y los arin-arin tradicionales, manteniendo siempre como base las danzas populares vascas. Los bailarines serán interpretados por experimentados dantzaris: Iban Argote –campeón de baile suelto de Euskal Herria en 1997-, Kimetz Larrañaga –campeón en la misma modalidad los años 1998, 1999 y 2000-, Aitor Sorazu, Ainara Olamusu e Idurre Salvador.
Udaberriko Bertso Saioak se desarrollará en mayo a lo largo de cuatro sábados consecutivos, a partir de las 13:00 horas en la Plaza del Karmelo. Los temas correrán a cargo de la Bertso Eskola de Santutxu, y los participantes serán los siguientes:
7 de mayo
Andoni Egaña, Igor Elortza, Maialen Lujanbio y Sebastián Lizaso
14 de Mayo
Aitor Mendiluze, Amets Arzallus, Sustrai Colina y Unai Iturriaga
21 de mayo
Arkaitz Estiballes, Fredi Paia, Iratxe Ibarra y Oihana Bartra
28 de mayo
Xukan “Iturrian zer dago?”
Bertsolaris: Anjel M. Peñagarikano, Iñaki Murua
Trkitilaris: Jon Ansorregi, Andoni Larrañaga
Dantzaris: Ainara Olamusu, Idurre Salvador, Iban Argote, Kimetz Larrañaga, Aitor Sorazu
UDABERRIKO BERTSO SAIOAK JAIALDIA BESTE BEHIN EGINGO DA SANTUTXUN
Santutxuko Bertso Eskolak eta Bilboko Udaleko Kultura eta Euskara Sailak antolatutako Udaberriko Bertso Saioak ekimena maiatzeko larunbat guztietan –7tik 28ra– egingo da Karmelo Plazan, arratsaldeko ordu batetatik aurrera
Lehen mailako bertsolariak egongo dira jaialdian; azkeneko hiru Bertsolari Txapelketak irabazi dituen Andoni Egaña ere
“Iturrian zer dago?” ikuskizunarekin amaituko da jaialdia maiatzeko azken larunbatean. Ikuskizun horrek dantza eta bertsolaritza uztartzen ditu
Bilbo, 2005eko maiatzaren 4a. Santutxuko Bertso Eskolak eta Bilboko Udaleko Kultura eta Euskara Sailak sustatzen duen Udaberriko Bertso Saioak jaialdiak XXI. aldia beteko du, punta-puntako bertsolariekin. Iaz askoz ikusle gehiago hurbildu zirenez, Jaialdia Santutxun egingo da aurten ere, Karmelo plazan hain zuzen ere. Ikuskizunak maiatzeko larunbat guztietan izango dira, 13:00etatik aurrera. Hala ere, aurtengo jaialdian badago berrikuntza bat: azken egunean (maiatzaren 28an) Xukan taldeko kideek “Iturrian zer dago?” antzeztuko dute, dantza eta bertsolaritza uztartzen dituen ikuskizuna hain zuzen ere. Bi bertsolarik hartuko dute parte ikuskizun horretan, eta hainbat dantzari eta trikitilarik ere.
Orain arte jaialdia hainbat lekutan egin izan da, esaterako, Areatzako kioskoan, Bidebarrietako liburutegian eta Kafe Antzokian. Azken urteotan, ordea, horrelako ikuskizunak kalean egin behar direla erabaki da, horixe baita lekurik aproposena. Horregatik, jaialdia Santutxun egingo da berriro, Bilboko auzorik euskaldunenetakoa delako eta urte asko daramatzan bertso-eskola dagoelako han. Bilbotarren artean euskal kultura eta hizkuntza sustatzeaz gainera, Udaberriko Bertso Saioak ekitaldiak euskaltzaleentzako topagune izan nahi du eta Uriko bertso-eskolek egiten duten lana bultzatu nahi du.
Lehen mailako egitaraua
Aurten bertsolaririk onenak izango ditugu jaialdian: Andoni Egaña, azken txapelduna, 1993, 1997 eta 2001eko Euskal Herriko Txapelketako irabazlea, eta Sebastian Lizaso, 1986ko irabazlea. Orobat, aipatzekoa da Santutxun izango direla azken Euskal Herriko Txapelketako finalista batzuk, besteak beste, Sustrai Colina, Unai Iturriaga, Igor Elortza –hiru bider Bizkaiko txapeldun izandakoa– eta Maialen Lujanbio –azken Txapelketa nazionalean bigarren eta Gipuzkoako azken txapelketan txapeldun-–, eta ez da emakumezko bakarra izango, Iratxe Ibarra eta Oihana Bartra bilbotarra ere hantxe egongo direlako. Izan ere, tradizioz gizonezkoena izan den arloan gero eta emakume gehiago ikusten ari gara. Parte-hartzaileen zerrenda osatzen dute Amets Arzallus Nafarroako txapeldunak, Fredi Paia eta Arkaitz Estiballes bizkaitarrek, eta Aitor Mendiluze andoaindarrak, 1995ean Gipuzkoako txapelketaren irabazlea.
Jaialdia amaitzeko ikuskizun handia
XXI. emanaldiari amaiera bikaina emateko, Xukan taldeko kideek “Iturrian zer dago?” antzeztuko dute. Ikuskizun horrek dantza eta bertsolaritza uztartzen ditu, eta garbitegi batean gertatzen da. Han sedukzio-joko artistikoa ikusiko dugu, garbitegian elkartuko baitira lixiba egitera joan diren ama-alabak eta freskatzera joandako aita-semeak. Hortik aurrera, bertsolarien eskutik bi taldeen arteko maitasun eta sedukzio jokoen berri izango dugu.
Aita eta ama Angel M. Peñagarikano eta Iñaki Murua izango dira. Lehenengoak Gipuzkoako txapelketa irabazi zuen 1991n eta bigarrena Bertsozale Elkarteko lehendakaria da orain. Dantzari talde batek ere parte hartzen du ikuskizunean, bi trikitilarirekin batera. Fandango eta arin-arinez gain, koreografia berriak eta erritmo ezagunak (tangoa, valsa…) eskainiko dizkigute, Euskal Herriko dantzak oinarri hartuta. Gainera, dantzari horiek esperientzia handikoak izango dira: Iban Argote –1997ko Euskal Herriko dantza solteko txapelduna-, Kimetz Larrañaga –1998, 1999 eta 2000ko irabazlea-, Aitor Sorazu, Ainara Olamusu eta Idurre Salvador.
Udaberriko Bertso Saioak ekitaldia maiatzeko lau larunbatetan egingo da Karmelo plazan, 13:00etatik aurrera. Gaiak Santutxuko Bertso Eskolak jarriko ditu, eta hauexek izango dira parte-hartzaileak:
Maiatzaren 7a
Andoni Egaña, Igor Elortza, Maialen Lujanbio eta Sebastian Lizaso
Maiatzaren 14a
Aitor Mendiluze, Amets Arzallus, Sustrai Colina eta Unai Iturriaga
Maiatzaren 21a
Arkaitz Estiballes, Fredi Paia, Iratxe Ibarra eta Oihana Bartra
Maiatzaren 28a
Xukan “Iturrian zer dago?”
Bertsolariak: Anjel M. Peñagarikano, Iñaki Murua
Trikitilariak: Jon Ansorregi, Andoni Larrañaga
Dantzariak: Ainara Olamusu, Idurre Salvador, Iban Argote, Kimetz Larrañaga, Aitor Sorazu
